Chirurgia dziecięca to dziedzina, która obejmuje diagnostykę, leczenie zabiegowe i opiekę okołooperacyjną dzieci od okresu noworodkowego do 18. roku życia. Już we wstępie warto podkreślić, że szybka konsultacja i właściwe pokierowanie dziecka skracają czas do rozpoznania oraz zmniejszają ryzyko powikłań. Co ważne, w stolicy dostępne są zarówno konsultacje i drobne zabiegi ambulatoryjne, jak i – w razie potrzeby – kierowanie do ośrodków szpitalnych o wyższym stopniu referencyjności. Dzięki temu rodzice mogą liczyć na spójny, bezpieczny i przewidywalny proces terapeutyczny.

Czym dokładnie jest chirurgia dziecięca i czym zajmuje się chirurg dziecięcy?

Chirurg dziecięcy leczy m.in. wady wrodzone (np. przepukliny pachwinowe i pępkowe, spodziectwo), choroby przewodu pokarmowego (zapalenie wyrostka robaczkowego, wgłobienie jelit), urazy (rany, oparzenia, złamania), a także wykonuje zabiegi z zakresu onkologii i chirurgii rekonstrukcyjnej. W praktyce oznacza to, że jeden zespół prowadzi dziecko od pierwszej konsultacji, przez decyzję o leczeniu, aż po opiekę pooperacyjną – co zwiększa bezpieczeństwo i komfort całej rodziny.

Kiedy zgłosić się do specjalisty? Objawy alarmowe i typowe wskazania

• nagły, silny ból brzucha (zwłaszcza z gorączką i wymiotami),
• uraz z podejrzeniem złamania lub głębokiej rany wymagającej szycia,
• uwypuklenie w pachwinie lub pępku nasilające się przy kaszlu/płaczu (podejrzenie przepukliny),
• trudności w oddawaniu moczu, ból lub obrzęk worka mosznowego,
• niezstąpione jądro/jądra po 6. miesiącu życia (wnętrostwo),
• nietypowe, rosnące znamiona lub guzki w skórze/tkankach.

W przypadku wnętrostwa międzynarodowe wytyczne zalecają zaplanowanie orchidopeksji między 6. a 18. miesiącem życia – opóźnianie leczenia pogarsza rokowanie płodności i utrudnia obserwację onkologiczną.

Najczęstsze problemy chirurgiczne dzieci – jak się je leczy 

Przepuklina pachwinowa u dzieci
Objawia się wyraźnym uwypukleniem w pachwinie; u niemowląt i małych dzieci może ulec uwięźnięciu, dlatego zaleca się pilną ocenę przez chirurga dziecięcego i planowe leczenie operacyjne w krótkim terminie. Aktualne rekomendacje pediatryczne podkreślają konieczność szybkiej ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej u dzieci. 

Zapalenie wyrostka robaczkowego
To najczęstszy ostry stan jamy brzusznej u dzieci. Dzięki USG i badaniom laboratoryjnym można różnicować postacie powikłane i niepowikłane. Zgodnie z wytycznymi, w wybranych przypadkach niepowikłanych dopuszcza się leczenie nieoperacyjne (antybiotykoterapia), choć operacja (laparoskopowa appendektomia) pozostaje standardem w większości sytuacji. Co więcej, po niepowikłanej appendektomii nie zaleca się rutynowej antybiotykoterapii pooperacyjnej.

Wnętrostwo (niezstąpienie jądra)
Jeśli jądro nie zstąpi samoistnie do 6. miesiąca życia, należy zaplanować orchidopeksję do 12.–18. miesiąca. Badania obrazowe (np. USG) nie są konieczne do rozpoznania i nie poprawiają decyzji terapeutycznych – kluczowe są badanie fizykalne i doświadczenie chirurga. 

Stulejka – kiedy leczyć, a kiedy obserwować
U chłopców fizjologiczne zwężenie napletka często ustępuje samoistnie. Jeśli pojawiają się objawy (ból, stany zapalne, trudności w mikcji), leczeniem pierwszego rzutu są maści steroidowe stosowane miejscowo przez 4–8 tygodni, co znacznie zwiększa odsetek pełnego wyleczenia. Zabieg chirurgiczny rozważa się dopiero przy nieskuteczności leczenia zachowawczego lub powikłaniach.

Chirurgia dziecięca Warszawa – jak wygląda ścieżka pacjenta od konsultacji do zdrowienia?

Pierwsza wizyta
Podczas wizyty chirurg dziecięcy zbiera dokładny wywiad (objawy, choroby współistniejące, leki), bada dziecko i – jeśli trzeba – zleca badania obrazowe. Na końcu wspólnie z rodzicami ustala plan postępowania (obserwacja, leczenie zachowawcze, kwalifikacja do zabiegu).

Przygotowanie do zabiegu i znieczulenia
Dzieci obowiązują krótsze czasy bycia „na czczo” niż wielu dorosłych pamięta: czyste płyny najczęściej do 2 godzin przed znieczuleniem, mleko kobiece 4 godziny, a mleko modyfikowane i posiłki stałe – 6 godzin. Ten schemat poprawia komfort dziecka i nie zwiększa ryzyka aspiracji, gdy jest stosowany zgodnie z wytycznymi anestezjologicznymi. 

Bezpieczeństwo operacji
Standardem jest stosowanie Listy Kontrolnej Bezpiecznej Chirurgii WHO, która zmniejsza ryzyko błędów i powikłań śródoperacyjnych. Dzięki temu zespół wielodyscyplinarny (chirurg, anestezjolog, pielęgniarka) potwierdza kluczowe elementy bezpieczeństwa przed nacięciem skóry i po zabieg.

Chirurgia dziecięca w praktyce ambulatoryjnej w NIKAMED Centrum Zdrowia w Warszawie

W ramach opieki poradnianej wykonuje się m.in.:

• kwalifikacje do zabiegów planowych,
• drobne zabiegi ambulatoryjne (szycie ran, nacięcie i drenaż ropnia, usuwanie niewielkich zmian skórnych),
• prowadzenie leczenia zachowawczego,
• opatrunki, kontrole i zdejmowanie szwów,
• edukację rodziców w zakresie pielęgnacji rany i rozpoznawania niepokojących objawów.

Większe operacje (np. appendektomia, duże przepukliny, rekonstrukcje) – gdy są konieczne – planuje się w szpitalu, do którego dziecko jest kierowane przez chirurga prowadzącego.

Chirurgia dziecięca Warszawa zapewnia spójny dostęp do konsultacji, drobnych zabiegów ambulatoryjnych oraz – jeśli wymaga tego stan – do nowoczesnego leczenia szpitalnego. Dzięki postępowaniu zgodnemu z międzynarodowymi wytycznymi (czas znieczulenia na czczo, leczenie wnętrostwa, zasady antybiotykoterapii i bezpieczeństwa operacji) opieka jest jednocześnie skuteczna i bezpieczna. Jeżeli obserwujesz u dziecka objawy alarmowe lub pediatra zalecił konsultację – nie zwlekaj z wizytą u chirurga dziecięcego.