Kortyzol, nazywany popularnie ”hormonem stresu” jest ważnym hormonem steroidowym, który odpowiada za zachowanie równowagi organizmu. Ma działanie przeciwzapalne, wpływa na metabolizm glukozy, białek i tłuszczów. Dzięki jego wysokiemu stężeniu w godzinach porannych mamy energię i siłę do działania.
Czym jest kortyzol i od czego zależy jego poziom?
Kortyzol jest ważnym hormonem steroidowym wydzielanym przez nadnercza i pełni kluczową rolę w zachowaniu równowagi metabolicznej oraz reakcji na stres. Jego produkcja regulowana jest przez złożony układ hormonalny, a poziom w organizmie zmienia się w ciągu dnia. Najwyższy jest rano, po przebudzeniu i stopniowo zmniejsza się wraz z upływem dnia. Wydzielanie kortyzolu jest także odpowiedzią na naszą aktywność fizyczną, sen, pożywienie i różne bodźce zewnętrzne.
Jak działa kortyzol w sytuacji stresu?
Kortyzol odgrywa kluczową rolę w reakcji organizmu na stres. Jego działanie pomaga dostosować organizm do sytuacji wymagających natychmiastowej reakcji, np. walki lub ucieczki. Podczas stresu kortyzol :
- Zwiększa poziom glukozy we krwi – pobudza wątrobę do produkcji glukozy i uwalniania ją do krwiobiegu, co zwiększa ilość energii dostępnej dla organizmu w sytuacjach wymagających natychmiastowej reakcji.
- Hamuje układ odpornościowy – w momencie stresu, kortyzol ogranicza działanie układu odpornościowego, pomagając w pierwszej kolejności skoncentrować się na zwalczaniu zagrożenia.
- Wzmacnia działanie układu krążenia – pomaga zwiększyć ciśnienie krwi i utrzymać odpowiedni poziom krążenia, aby dostarczyć więcej tlenu i składników odżywczych do mięśni i mózgu.
- Moduluje funkcje mózgu – wpływa na różne obszary mózgu, w tym te związane z pamięcią, nastrojem i percepcją.
Przyczyny i skutki niewłaściwego poziom hormonu stresu.
Podwyższony poziom kortyzolu może wynikać z przewlekłego stresu, niewłaściwej diety, braku snu czy chorób, a objawy towarzyszące mogą być poważne. Wśród nich wymienia się problemy ze snem, zwiększone ryzyko infekcji, podwyższone ciśnienie krwi oraz problemy z koncentracją i pamięcią. Z drugiej strony, obniżony poziom kortyzolu, choć rzadki, także może przynieść niekorzystne konsekwencje, takie jak zmęczenie, osłabienie, utrata masy mięśniowej i niskie ciśnienie krwi. Spowodowany może być uszkodzeniem kory nadnerczy lub stosowaniem niektórych leków.
Jak naturalnie obniżyć poziom kortyzolu?
Dobrą wiadomością jest to, że istnieją skuteczne metody naturalnego obniżania poziomu kortyzolu.
Wśród nich wymienia się regularną aktywność fizyczną ( wystarczy kilkanaście minut dziennie delikatnych ćwiczeń relaksujących i rozciągających), medytację, jogę oraz zdrową dietę bogatą w witaminy i minerały. Ważne jest także dbanie o odpowiednio długi sen i unikanie nadmiernego napięcia nerwowego. Pamiętać należy o dobrych relacjach z bliskimi i przyjaciółmi oraz równowadze między pracą o odpoczynkiem.
Dzięki tym prostym technikom, możesz skutecznie zarządzać stresem i zachować zdrowy poziom kortyzolu.
Jednak najważniejszą rzeczą w przypadku zaburzeń wydzielania kortyzolu jest konsultacja z endokrynologiem. Po przeprowadzeniu wywiadu, wykonaniu koniecznych badań i postawieniu diagnozy, endokrynolog opracowuje indywidualny plan leczenia. Może on obejmować zmianę stylu życia, taką jak zwiększenie aktywności fizycznej i wprowadzenie technik relaksacyjnych. W niektórych jednak przypadkach, gdy przyczyną jest choroba lub dysfunkcja nadnerczy lub przysadki mózgowej, konieczne może być zastosowanie farmakoterapii lub interwencji chirurgicznych.
Kontrola poziomu kortyzolu jest kluczowa dla utrzymania dobrego zdrowia fizycznego i psychicznego. Dlatego warto zwrócić uwagę na poziom stresu w codziennym życiu oraz skonsultować się z lekarzem endokrynologiem w przypadku podejrzenia nadmiernego poziomu kortyzolu. Dzięki odpowiedniej diagnostyce i leczeniu można skutecznie zarządzać poziomem tego ważnego hormonu.
Zapraszamy do kontaktu.